سنگ‌شناسی و ژئوشیمی سنگ‌های آتشفشانی اسیدی و پرلیت‌های آق‌کند، شمال زنجان

نویسندگان

  • حسین کوهستانی استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
  • محمد ابراهیمی استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
  • مریم فیضی کارشناسی ارشد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
  • میرعلی‌اصغر مختاری استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
چکیده مقاله:

منطقه آق‌کند در فاصله 48 کیلومتری شمال زنجان جای دارد و بخشی از زیرپهنه طارم در پهنه ساختاری البرز- آذربایجان به شمار می‌رود. سنگ‌های اسیدی رخنمون ‌یافته در این منطقه شامل گدازه‌های ریولیتی- ریوداسیتی، پرلیت، پیچستون و ایگنیمبریت به سن الیگوسن هستند. ریولیت‌ها و ریوداسیت‌ها به شکل‌های گنبد و روانه‌های گدازه رخنمون دارند. پرلیت‌ها در بخش‌های پایینی گنبدهای ریولیتی- ریوداسیتی قرار گرفته‌اند. بررسی‌های ژئوشیمیایی بیانگر ماهیت کالک‌آلکالن و ویژگی کمان ماگمایی برای این سنگ‌هاست. الگوی عناصر کمیاب خاکی این سنگ‌ها نشان‌دهنده غنی‌شدگی آنها در LREE با نسبت بالای LREE/HREE و بی‌هنجاری منفی مشخص Eu است. بی‌هنجاری‌های مثبت عناصر Pb، Rb و Th در نمودار‌های عنکبوتی بیانگر دخالت پوسته قاره‌ای در تکوین و تحول ماگمای مادر سنگ‌های اسیدی این منطقه است. در نمودارهای تمایز محیط زمین‌ساختی، سنگ‌های اسیدی منطقه آق‌کند در موقعیت پس از کوهزایی قرار می‌گیرند. مجموعه شواهد سنگ‌نگاری، سنگ‌شناسی و ژئوشیمی بیانگر این است که در مراحل پایانی پس از برخورد قاره‌ای، سنگ‎کره زیرقاره‌ای ستبر شده البرز، از قاعده پوسته جدا و توسط گوشته داغ سست‎کره‌ای جایگزین شده ‌است. بالاآمدگی گوشته داغ سست‎کره‌ای سسب ذوب‌ بخشی سنگ‎کره زیرقاره‌ای شده و سنگ‌های بازالتی الیگوسن منطقه مورد مطالعه را به وجود آورده است. جای‌گیری ماگمای بازالتی یاد شده در ترازهای بالای پوسته قاره‌ای، موجب ذوب بخشی پوسته شده و ماگماهای اسیدی را تولید کرده است. در اثر سرد شدن سریع گدازه‌های اسیدی، سنگ‌های شیشه‌ای مانند ابسیدین تشکیل شده‌اند که در مجاورت با آب‌های جوی و گرم به پرلیت تبدیل شده‌اند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

پترولوژی و ژئوشیمی سنگ‌های آتشفشانی اسیدی شمال سلیمان بلاغی (جنوب‌غرب هشتجین، شمال زنجان)، با نگرشی بر پرلیت‌زایی

منطقه مورد مطالعه در شمال زنجان و بخشی از پهنه ساختاری البرز غربی-آذربایجان محسوب می‌شود. این منطقه متشکل از سنگ‌های آتشفشانی ریولیت، ریوداسیت، داسیت و توف پامیسی الیگوسن و لیتیک‌توف آندزیتی ائوسن است. سنگ‌های آتشفشانی اسیدی به شکل‌های گنبدی، روانه‌های گدازه و توف رخنمون داشته و پرلیت‌ها در بخش تحتانی گنبدهای ریولیتی-ریوداسیتی قرار گرفته‌اند. شواهد ژئوشیمیایی نشانگر ماهیت شوشونیتی این سنگ‌ها بو...

متن کامل

پترولوژی و ژئوشیمی سنگ های آتشفشانی اسیدی شمال سلیمان بلاغی (جنوب غرب هشتجین، شمال زنجان)، با نگرشی بر پرلیت زایی

منطقه مورد مطالعه در شمال زنجان و بخشی از پهنه ساختاری البرز غربی-آذربایجان محسوب می شود. این منطقه متشکل از سنگ های آتشفشانی ریولیت، ریوداسیت، داسیت و توف پامیسی الیگوسن و لیتیک توف آندزیتی ائوسن است. سنگ های آتشفشانی اسیدی به شکل های گنبدی، روانه های گدازه و توف رخنمون داشته و پرلیت ها در بخش تحتانی گنبدهای ریولیتی-ریوداسیتی قرار گرفته اند. شواهد ژئوشیمیایی نشانگر ماهیت شوشونیتی این سنگ ها بو...

متن کامل

پترولوژی و ژئوشیمی سنگهای آتشفشانی ترشیری شمال غرب نیشابور

چکیده سنگ های آتشفشانی شمال غرب نیشابور واقع در بخش جنوب شرقی نوار آتشفشانی مشکان، به عنوان بخشی از ماگماتیسم ترشیری ایران در زون بینالود (شمال شرق ایران) معرّفی شده اند. این سنگ های آتشفشانی با راستای شمال باختری-جنوب خاوری به ائوسن میانی-پسین نسبت داده شده و به سه واحد آتشفشانی e1 ، e2 و e3 تقسیم شده اند. سنگ های رسوبی به ویژه در واحدهای e2و e3 یافت می-گردند. تکاپوهای آتشفشانی در واحد هایe1 و...

15 صفحه اول

ژئوشیمی و سن‌سنجی اورانیم- سرب سنگهای گرانیتوئیدی شمال سامان

سنگ‌های گرانیتوئیدی دگرشکل‌شده در شمال سامان معرف بخشی از فعالیت‌های ماگمایی زون سنندج- سیرجان در مزوزوئیک می‌باشند. این گرانیتوئیدها به‌صورت توده‌های مجزا به درون سنگ‌های دگرگونی با سن پروتولیت پالئوزوئیک و مزوزوئیک نفوذ کرده‌اند و خود نیز در اثر حوادث زمین‌ساختی بعدی متحمل دگرشکلی شده‌اند. سن‌سنجی به روش اورانیم- سرب بر روی بلورهای زیرکن استخراج شده از این سنگ‌ها بیانگر سن 4 ± 182 میلیون سال ...

متن کامل

ژئوشیمی و پتروژنز سنگ‌های آتشفشانی عروسان کبودان (شمال شرق انارک)

مجموعه آتشفشانی عروسان (شمال‌شرق انارک) در زون ایران مرکزی (بلوک یزد) قرار دارد. این مجموعه متشکل از سنگ‌های آذرین اسیدی تا حدواسط - بازیک است و از نظر سنگ‌شناسی ترم‌هایی همچون داسیت، تراکی‌آندزیت، شوشونیت و تراکی‌بازالت پتاسیک را شامل می‌شود. ویژگی‌های کانی‌شناسی نظیر ترکیب کلینوپیروکسن‌ها (سالیت- اوژیت)، بیوتیت‌های با عدد منیزیم بالا، میزان قابل ملاحظه K2O و نسبت‌های بالای Ce/Yb، Th/Yb و Ta/Y...

متن کامل

کانی‌شناسی، ژئوشیمی و جایگاه زمین‌ساختی سنگ‌های آتشفشانی در توالی آتشفشانی-رسوبی جنوب زنجان

The study area is part of Karaj Formation in the southern city of Zanjan and is located in the central Iran zone. Rocks of the study area consists of pyroclastic, igneous and sedimentary rocks. Igneous rocks in this aria consist of two categories: acidic (rhyiolite and rhyiodasite) and basic (basaltic andesite).  Sahle section in terms of lithology can be equal of the lower shale and middle tuf...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 26  شماره 101

صفحات  99- 110

تاریخ انتشار 2016-11-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023